Özel Gereksinimli Çocuklar

Otizm spektrum bozukluğu ya da bilinen adıyla otizm erken çocukluk döneminde başlayan, ciddi bir gelişimsel bozukluktur. Genellikle, oturma, yürüme gibi motor becerilerin gelişiminde, boy ve kilo alımında bir sorun görülmemektedir. Otizmli çocukların dış görünüşleri diğer çocuklardan farklı değildir. Aksine güzel ve sağlıklı görünen çocuklardır. Bazılarının baş çevresi büyük olabilir. Asıl sorun, sosyal etkileşime, iletişime zarar veren, sınırlı ilgi alanlarına ve tekrarlanan hareketlere yol açan davranışlarının bulunmasıdır. Bazen belirtiler 1 yaşından önce başlarken, bazılarında normal psikososyal gelişme olup “mama, baba” gibi ilk kelimeler söylendikten sonra gelişimde gerileme, duraksama fark edilir. Otizmin beynin yapısını ve işleyişini etkileyen sinir sistemindeki sorunlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu hastalığın çocuk yetiştirme türleriyle ve ailenin sosyoekonomik düzeyiyle bir ilgisi bulunmamaktadır.

Özel Gereksinimli Bireylerde Etkileşim Temelli Spor Ve Hareket Eğitimi

 Otizm, doğuştan gelen, sebep olan nedenlerin tam olarak bilinmediği ve belirtileri yaşamın ilk üç yılında kendini gösteren, bireylerin sosyal etkileşim ve iletişim kurma becerilerini olumsuz yönde etkileyen ve tekrarlanan davranışlara neden olan nörogelişimsel bir bozukluktur. Otizmli bireyler motor becerileri sergileme yönünden sorun yaşamaktadırlar. Kaba motor becerileri kullanmalarında bazı farklılıklar görülebilir. Sınırlı motor koordinasyon, ince ve kaba motor fonksiyonlardaki, motor planlama konusundaki eksiklikler yaygındır. Akranlarıyla birlikte yapacakları fiziksel aktivitelerin çocukların sosyal ilişkilerine ve motor becerilerine katkı sağlamaktadır. Yapılan araştırmalarca beden eğitimi ve spor programlarına katılan otizm spektrum bozukluğu olan çocukların motor hareketlerinde ve sosyal ilişkilerinde iyileştirme olduğu ve bedensel aktiviteler ve oyunlar ile edindikleri kazanımların günlük yaşam becerilerine uyarlamada olumlu sonuçlar verdiği kanıtlanmıştır. Otizmli bireyler etkileşim temelli spor eğitimi vasıtasıyla duygusal ve sosyal kazançlar elde ettiği, iyi planlanmış bir program ile çocuk akran ilişkilerinde iyileşme, uyum içerisinde hareket etme ve işbirliği kurma yeteneğini geliştirmektedir. Bu sebeple etkileşim temelli spor eğitimi çocukların sosyal ilişkilerini ve iletişim becerilerini geliştirirken, stereotipik hareketlerini azaltmaya ve vücut farkındalığını kazandırmaktadır.

Otizmli birey etkileşim temelli spor eğitimi yaparken motor becerilerini geliştirirken ayrıca çocuğun yaşam becerilerine de olumlu yönde katkılar sağlamaktadır. Otizm spektrum bozukluğu olan çocukların problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi, kendini ifade edebilmesi, yeni yollar ve yaratıcı çözümler aramasına yardım etmede spor eğitiminden yararlanılmaktadır. Bunlar dışında etkileşim temelli spor programlarının birçok olumlu katkısı bulunmaktadır.

• Spor, bireyin fiziksel ve davranışsal gelişimine yardımcı olur.
• Sinir, kas ve eklem koordinasyonunun gelişmesini sağlar.
• Psikomotor becerileri geliştirir.
• Bireyi topluma hazırlar. Taklit becerisi gelişir.
• Vücut kontrolünü sağlamaya başlar.
• Kendini ifade edebilmesine olanak sağlar, isteklerini sözlü veya beden dili ile ifade eder.
• Stereotip hareketlerde azalmaya yardımcı olur.
• Bireyin yaratıcılığını geliştirir, çocuk bedenini tanımaya başlar ve farkındalığının artmasında önemli rol oynar.
• Bireyin bedenini tanımaya başladıkça özgüveni artar.
• Bireyin genelleme yapmasına yardımcı olur, çocuk kazandığı becerileri günlük yaşamda kullanmaya başlar.
• Dikkat eksikliği problemlerinin önüne geçer,
• Kas ve eklemlerin normal düzeyde kullanılmasını sağlar,
• Esnek olan ve dik durmaktan tuvalet alışkanlıklarına kadar birçok durumu etkileyen eklemlerin iyileştirilmesine katkı sağlar,
• Uyku düzeninde yaşanan sorunları minimum seviyeye indirir, çocuklara uyku düzeni kazandırır,
• Hiperaktiviteyi kontrol altına alır,
• Çok sık rastlanılan bir durum olan obeziteyi önler, çocuğun yaşına uygun beden ağırlığına sahip olmasını sağlar,
• En önemlisi de başka kişilerle iletişim kurma korkusunu yenerek sosyal hayata dahil olmasına yardımcı olur.

Otizm Spektrum Bozukluğunda Beslenmenin Önemi

 Yapılan birçok araştırmada otizmli çocukların  kilo almaya daha yatkın oldukları görülmüştür. Bunda etken; vücutta sürekli bir yangı hali bulunması (Aşırı geçirgen bağırsağa bağlı), sindirim enzim/vitamin/mineral yetersizliği, belirli gıdalara karşı aşırı düşkünlük, fiziksel aktivite yetersizliği olabilir. Ayrıca hastalıkların fizyolojik kökeni incelendiğinde bağırsak problemlerinin önemi ortaya çıkmıştır. Bu sebeple otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu semptomlarının hafifletilmesine yönelik beslenme desteği sağlanmaktadır.

Otizm Spektrum Bozukluğunda Ergoterapi

OSB(Otizm Spektrum Bozukluğu), sebebi bilinmemekle birlikte genetik ya da çevresel faktörlerle ortaya çıkan nörogelişimsel bir farklılıktır. 

Çocuklarda göz teması kuramama, adına tepki vermeme, komut almama, çevreden gelen uyaranlara tepkisizlik veya aşırı tepki gösterme, dönen cisimlere aşırı ilgi, stereotipik hareketler, bazı dokulardan aşırı kaçınma veya arayış, davranış problemleri olarak kendini gösterir. 

Özellikle OSB tanılı çocukların iletişim becerileriyle birlikte sosyal yaşam becerileri de etkilenmektedir. OSB tanılı bir çocuğunuz varsa veya saydığımız semptomları çocuğunuzda gözlemliyorsanız bir ergoterapiste başvurabilirsiniz.